Ηλιοστάλακτη Πολιτεία -1ο Νηπιαγωγείο Ρίου: Ζω καλύτερα- Ευ ζην:Οι πρώτοι Άνθρωποι: Η διατροφή τους στο πέρασμα των χρόνων.

Θέμα: Ζω καλύτερα- Ευζήν: Άνθρωποι: Η διατροφή τους στο πέρασμα των χρόνων.

Διάρκεια: περίπου 7 εβδομάδες (5 έως 7 εργαστήρια των 2 ή 3 ωρών την εβδομάδα).

Περίοδος υλοποίησης:. Φεβρουάριος - Μάρτιος 2023

Περιγραφή

Σκοπός της Θεματικής Προσέγγισης με τίτλο «Άνθρωποι: Η διατροφή τους στο πέρασμα των χρόνων» είναι να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον των παιδιών για τη διατροφή και τις διατροφικές συνήθειες. Το θέμα «διατροφή» έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας καθώς αποτελεί αφενός μια βασική ανάγκη και αφετέρου μια καθημερινή πρακτική τόσο του σχολικού όσο και κυρίως του οικογενειακού περιβάλλοντός τους. Η αξιοποίησή του στην τάξη έχει θετικά οφέλη για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, καθώς συνδέεται με τη διαχείριση πολλών εννοιών, την ανάπτυξη πλούσιου και εξειδικευμένου λεξιλογίου, τη διατύπωση κατάλληλων ερωτήσεων, αλλά και την προσέγγιση επιστημονικών εννοιών και μεθοδολογιών.

Η προτεινόμενη θεματική προσέγγιση εντάσσεται στο Θεματικό Πεδίο: Παιδί, Εαυτός και Κοινωνία και αναφέρεται στα περιεχόμενα των Κοινωνικών Επιστημών (ΙΕΠ, 2022), της Ιστορίας και του Πολιτισμού και της Κοινωνικής και Οικονομικής Ζωής. Πρόκειται για ένα θέμα που προσφέρει ποικιλία θεματικών κατηγοριών οι οποίες υποστηρίζουν τις απαραίτητες επιστημονικές διασυνδέσεις και ευνοούν την επεξεργασία εννοιών και την ανάπτυξη ικανοτήτων. Η επεξεργασία του θέματος στοχεύει: στην κατανόηση της ανθρώπινης δράσης και στην εξοικείωση των παιδιών με τον χρόνο, στην ανάπτυξη της ιστορικής τους αντίληψης, στη γνωριμία των παιδιών με τις συνήθειες, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις.

Η θεματική ενότητα που αφορά τη «διατροφή στο πέρασμα των χρόνων» δημιουργεί συνδέσεις με την κοινωνική πραγματικότητα και τις καθημερινές εμπειρίες των παιδιών. Δίνει την προοπτική της ιστορικής διαδρομής στη μελέτη των φαινομένων και υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή των παιδιών, ως στοιχείο της ιδιότητας του πολίτη και ως στάση απέναντι στη μάθηση και στη ζωή. Ειδικότερα παρέχονται οι δυνατότητες στους μαθητές να προσδιορίζουν απλές έννοιες που αφορούν τον χρόνο, στο πλαίσιο της οικείας ανθρώπινης δραστηριότητας, να αναγνωρίζουν τις οικογενειακές συνήθειες και παραδόσεις και τον τρόπο ζωής στο παρελθόν.

Στόχοι-διαθεματική προσέγγιση:

Γλώσσα: ανάπτυξη πλούσιου επιστημονικού λεξιλογίου και εξειδικευμένης ορολογίας, δεξιότητες επιχειρηματολογίας σε σχέση με πληροφορίες που απαντούν σε ζητήματα και ερωτήματα για το θέμα, ενώ με τις αναφορές στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενισχύεται η γλωσσική ανάπτυξη, επιχειρηματολογία σχετικά τα είδη διατροφής, τα συστατικά των υλικών, τις διατροφικές συνήθειες, τις ανάγκες επιβίωσης, κλπ. Τα παιδιά καταθέτουν απόψεις, προβλέψεις, υποθέσεις, ερωτήματα, επιχειρήματα σχετικά με τα στοιχεία που καθορίζουν τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων.

ΤΠΕ: γνώσεις και τις δεξιότητες σε σχέση με την αναζήτηση, την επιλογή, την οργάνωση και την παρουσίαση πληροφοριών, αναδεικνύοντας το ψηφιακό περιβάλλον του νηπιαγωγείου σε σημαντικό εργαλείο μάθησης και μέσο επικοινωνίας, εικονικές περιηγήσεις σε σχετικά μουσεία, εκθέσεις, λογισμικά, ιστοσελίδες, με τη χρήση των ΤΠΕ και εξειδικευμένων ψηφιακών εργαλείων (ρομποτική, κλπ).

Προσωπική και Κοινωνικοσυναισθηματική Ανάπτυξη: ευκαιρίες αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ των παιδιών, ενώ η αναφορά στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον, στους παράγοντες που επηρέασαν παλιότερα τις διατροφικές συνήθειες και σε όσους τις επηρεάζουν σήμερα δίνει ευκαιρίες για αναφορά στην έννοια της ιστορικότητας, της συνέχειας, των μεταβάσεων. Τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι οι διατροφικές συνήθειες πληθυσμών ποικίλλουν και αλλάζουν με την πορεία των ετών, ενώ πολλοί παράγοντες που καθορίζουν τις διατροφικές επιλογές του ανθρώπου είναι: η διαθεσιμότητα των τροφίμων, οι τάσεις της μόδας, κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες, μορφωτικό επίπεδο, διατροφικές τάσεις ανάλογα με θέματα υγείας. Τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι τα στοιχεία που συμπαρέσυραν κατά την ιστορική τους πορεία (παράγοντες οικονομικοί, κοινωνικοί, τεχνολογικοί κτλ.) είναι οι μεταβλητές που αδρανούν ή ενεργοποιούνται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες (ευημερία, πείνα, πόλεμοι). Συνειδητοποιούν ακόμη ότι μέσω της διαδικασίας της διατροφής, ο άνθρωπος επιβιώνει, κοινωνικοποιείται, διατηρεί μία καλή υγεία, εκφράζεται ψυχολογικά, βρίσκει έναν τρόπο έκφρασης και νιώθει ποικίλα συναισθήματα με ψυχολογικές και σωματικές επιρροές. Τέλος, διαπιστώνουν ότι οι γρήγοροι ρυθμοί της εποχής μας μπορούν να επηρεάζουν και τον τρόπο που τρώμε. Ακόμη η οικονομική κατάσταση και η πανδημία επηρεάζουν τις διατροφικές μας επιλογές και κατ’ επέκταση την υγεία μας. Ιδιαίτερα μετά από 2 χρόνια πανδημίας λόγω Covid, δυστυχώς έχουν αυξηθεί τα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων ανθρώπων στην χώρα μας. Κρίνεται περισσότερο από ποτέ σημαντική η υιοθέτηση σωστής διατροφής, βασισμένη στην παραδοσιακή Μεσογειακή δίαιτα ώστε να βελτιωθούν οι δείκτες σωματικής αλλά και ψυχικής υγείας

Μαθηματικά: ομαδοποιήσεις και ταξινομήσεις των ειδών τροφής, τοποθέτηση των προϊόντων στην ιστοριογραμμή, πιθανολογική σκέψη για το μέλλον των διατροφικών συνηθειών των ανθρώπων αλλά και των ζώων.

Έκφραση και δημιουργία: δημιουργία βιβλίων, παιχνιδιών με θέμα τη διατροφή, κ.α., δημιουργία πινάκων αναφοράς, κατασκευών, χειροτεχνιών, καταλόγων, δραματοποιήσεις, θεατρικά δρώμενα, λογοτεχνικά κείμενα, αξιοποίηση παραμυθιών, μουσικοκινητικά παιχνίδια, κλπ. (ΙΕΠ, 2014; ΙΕΠ, 2022).

Θεματολογία

α) Ιστορία της εξέλιξης της διατροφής - τρεις μεγάλοι σταθμοί, που επηρέασαν καθοριστικά την ανθρώπινη διατροφή: Η ανακάλυψη και χρήση της φωτιάς και του τροχού, Η εξημέρωση και συστηματική παραγωγή φυτικών και ζωικών ειδών, Η βιομηχανική επανάσταση. Ανάλογα με την γεωγραφική θέση και την διαθεσιμότητα της πρώτης ύλης καθορίστηκαν οι συνήθειες και η στάση ζωής του εκάστοτε πληθυσμού απέναντι στο φαγητό.

β) Διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα

γ) Η διατροφή τον 19ο και 20ο αιώνα

δ) Η διατροφή Σήμερα

ε) Διατροφή και Υγεία

στ) Το Μέλλον της Διατροφής

Ενδεικτικές προτεινόμενες δράσεις:

α) αξιοποίηση βιβλίων γνώσεων με θέμα τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα των χρόνων

β) τοποθέτηση στη βιβλιοθήκη υλικού που αφορά τις τροφές, τα προϊόντα, τις διατροφικές συνήθειες

γ) αξιοποίηση ψηφιακού υλικού με θέμα τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα των χρόνων

δ) εμπλουτισμός της περιοχής παιχνιδιού με κατασκευές, με κατασκευαστικά παιχνίδια, με μαγειρικά σκεύη, ζυγαριές, ομοιώματα τροφίμων, κλπ

ε) εικονικές περιηγήσεις σε χώρους που παρουσιάζουν εκθέσεις για τη διατροφή, τις συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα των χρόνων, σε μουσεία που αφορούν τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων στην αρχαία Ελλάδα, στη Λίθινη εποχή, στο 19^ο και στον 20^ο αιώνα.

στ) αφηγήσεις, περιγραφές, επιχειρηματολογία, πιθανολόγηση αξιοποιώντας ιστορίες, βιβλία γνώσεων, κινούμενα σχέδια, κλπ.

ζ) προσανατολισμός στον χώρο και στον χρόνο μέσω της ιστοριογραμμής για την πορεία της διατροφής και των προϊόντων στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον

η) κατασκευές με πηλό, πλαστελίνη, πρωτότυπα άχρηστα υλικά, ζωγραφιές, κλπ.

θ) δραματοποιήσεις, κινητικές ασκήσεις, δημιουργία θεατρικών δρώμενων με θέμα τα προϊόντα και τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα των χρόνων.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Ι.Ε.Π. (2014). Πρόγραμμα Σπουδών: Επιστημονικό Πεδίο: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη: Διδακτικό Μαθησιακό Αντικείμενο/Τάξη/επίπεδο εκπαίδευσης: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Νηπιαγωγείο, Α΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Α΄-Γ΄ Γυμνασίου.

Ι.Ε.Π. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση. Πράξη «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» -MIS: 5035542.

Το εργαστήριο ξεκινά με αφόρμηση την νηστεία πριν το Πάσχα. Μιλήσαμε για την κυρα- Σαρακοστή και τι φαγητά πρέπει να τρώει.Τα παιδιά έφτιαξαν τις δικές τους Σαρακοστές και στη συνέχεια κάνουμε μια διερεύνηση για τους πρώτους ανθρώπους και τη ζωή τους. Την εξελικτική τους πορεία, τα είδη των ανθρώπων, την πορεία της διατροφής τους από κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες σε καλλιεργητές της γης και κτηνοτρόφους, στην εισαγωγή της φωτιάς και του ψησίματος των τροφών, αλλά και στην διατροφή τους με φρούτα και λαχανικά.

Τα νήπια παρακολουθούν την εκπαιδευτική σειρά << Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος>> και ζωγραφίζουν μια σκηνή από τους προιστορικούς ανθρώπους.