Ηλιοστάλακτη Πολιτεία -1ο Νηπιαγωγείο Ρίου: Μαρτίου 2023

Ως προς τη Θεματική Ενότητα

Δημιουργώ και Καινοτομώ- Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία

Θέμα: Steam: Δημιουργώ και καινοτομώ: Από τη μεγάλη έκρηξη στη Μεγάλη δημιουργία: Σύμπαν- Πλανήτες-Γη.

Διάρκεια: περίπου 7 εβδομάδες (5 έως 7 εργαστήρια των 2 ή 3 ωρών την εβδομάδα).

Περίοδος υλοποίησης: Οκτώβριος – Νοέμβριος

Περιγραφή

Σκοπός της Θεματικής Προσέγγισης με τίτλο «Από τη μεγάλη έκρηξη στη Μεγάλη δημιουργία: Σύμπαν-Πλανήτες-Γη» είναι να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον των παιδιών για τη δημιουργία του κόσμου, του σύμπαντος, δημιουργώντας ευκαιρίες για την επεξεργασία επιστημονικών εννοιών και την εξοικείωση με την επιστημονική μεθοδολογία. Το θέμα «σύμπαν-πλανήτες-γη» έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και η αξιοποίησή του στην τάξη έχει θετικά οφέλη για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, καθώς συνδέεται με τη διαχείριση χρονικών εννοιών, την ανάπτυξη πλούσιου και εξειδικευμένου λεξιλογίου, τη διατύπωση κατάλληλων ερωτήσεων, αλλά και την προσέγγιση επιστημονικών εννοιών και μεθοδολογιών.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση της χρονικής ακολουθίας και στην αντίληψη εννοιών που αφορούν το παρελθόν και το μέλλον (Penderi et al., 2017). Δεν γνωρίζουν μονάδες μέτρησης του χρόνου και δεν μπορούν να τοποθετήσουν στη σωστή διάσταση τον γεωλογικό χρόνο. Η θεματική προσέγγιση με τίτλο «Από τη μεγάλη έκρηξη στη Μεγάλη δημιουργία: Σύμπαν-Πλανήτες-Γη» δίνει τη δυνατότητα της κατανόησης τόσο της έννοιας του χρόνου όσο και κυρίως εννοιών που σχετίζονται με τις φυσικές, κοσμογονικές και γεωλογικές επιστήμες και γνώσεις.

Η προτεινόμενη θεματική προσέγγιση εντάσσεται στο Θεματικό Πεδίο: Παιδί και Θετικές Επιστήμες και αναφέρεται στα περιεχόμενα των Φυσικών Επιστημών και ειδικότερα στην υποενότητα «Γη-Πλανητικό Σύστημα και Διάστημα» (ΙΕΠ, 2022), αλλά και στις επιστημονικές περιοχές της Κοσμογονίας και της Αστρονομίας. Πρόκειται για ένα θέμα που προσφέρει ποικιλία θεματικών κατηγοριών οι οποίες υποστηρίζουν τις απαραίτητες επιστημονικές διασυνδέσεις και ευνοούν την επεξεργασία εννοιών και την ανάπτυξη ικανοτήτων.

Στόχοι-διαθεματική προσέγγιση:

Γλώσσα: ανάπτυξη πλούσιου επιστημονικού λεξιλογίου και εξειδικευμένης ορολογίας, δεξιότητες επιχειρηματολογίας σε σχέση με πληροφορίες που απαντούν σε ζητήματα και ερωτήματα για το θέμα, ενώ με τις αναφορές στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενισχύεται η γλωσσική ανάπτυξη, επιχειρηματολογία σχετικά με το πως δημιουργήθηκε το σύμπαν, η γη, ο κόσμος και οι πλανήτες. Τα παιδιά καταθέτουν απόψεις, προβλέψεις, υποθέσεις, ερωτήματα, επιχειρήματα σχετικά με τις τρεις θεωρίες δημιουργίας του κόσμου.

ΤΠΕ: γνώσεις και τις δεξιότητες σε σχέση με την αναζήτηση, την επιλογή, την οργάνωση και την παρουσίαση πληροφοριών, αναδεικνύοντας το ψηφιακό περιβάλλον του νηπιαγωγείου σε σημαντικό εργαλείο μάθησης και μέσο επικοινωνίας, εικονικές περιηγήσεις σε σχετικά μουσεία, εκθέσεις, πειράματα με τη χρήση των ΤΠΕ και εξειδικευμένων ψηφιακών εργαλείων (ρομποτική, κλπ).

Προσωπική και Κοινωνικοσυναισθηματική Ανάπτυξη: ευκαιρίες αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ των παιδιών, ενώ η αναφορά στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον, στις αιτίες και στους τρόπους δημιουργίας του σύμπαντος δημιουργεί ευκαιρίες επεξεργασίας της έννοιας της ιστορικότητας. Επιπλέον, η επαφή με πληροφορίες που αφορούν το σύμπαν, τους πλανήτες, τον κόσμο, τη δημιουργία τους συνδέεται με την έννοια της αστρονομίας, ενώ σημαντική είναι και η γνωριμία με τα επαγγέλματα των αστρονόμων, των αστροφυσικών, κλπ.

Μαθηματικά: ομαδοποιήσεις και ταξινομήσεις αναφορικά με τη θέση, τις κινήσεις, την τροχιά των πλανητών, τα μέρη του σύμπαντος, πιθανολογική σκέψη για την εξέλιξη του σύμπαντος, τις κινήσεις των πλανητών και ειδικότερα της γης σε σχέση τόσο με τον ήλιο όσο και με τους άλλους πλανήτες.

Φυσικές Επιστήμες: επεξεργασία πληροφοριών για τους λόγους, τις αιτίες, τους τρόπους δημιουργίας του σύμπαντος. Αναφορά στη θεωρία του Χάους, της Μεγάλης έκρηξης (Bing-Bang), της θεωρία της Κοσμογονίας, του Περιοδικού Σύμπαντος. Ενασχόληση με τη θέση και τις κινήσεις των πλανητών. Οι μαθητές γίνονται αστρολόγοι, αστροφυσικοί, γεωφυσικοί και προσπαθούν να εξηγήσουν φαινόμενα και αιτίες.

Έκφραση και δημιουργία: επαφή με ψηφιακά αλλά κυρίως σχεδιαστικά εργαλεία που αφορούν τη δημιουργία του σύμπαντος, δημιουργία ψηφιακών βιβλίων, παιχνιδιών, κ.α., δημιουργία κινητικών μοτίβων στο πλαίσιο της αναπαράστασης των κινήσεων των πλανητών, χρησιμοποιώντας υλικά και μέσα που αναπαριστούν τον πλανήτη, το σύμπαν, μιμήσεις και αναπαραστάσεις ιστοριών με θέμα τους πλανήτες και το σύμπαν, παρουσιάσεις σε μουσεία που αφορούν θέματα αστροφυσικής, κοσμογονίας, γεωφυσικών φαινομένων, αστρονομίας, κλπ. (ΙΕΠ, 2014; ΙΕΠ, 2022).

Θεματολογία

α) τι είναι το Χάος

β) πως δημιουργήθηκε το σύμπαν

γ) οι 3 θεωρίες δημιουργία του σύμπαντος, του κόσμου

δ) ενασχόληση και πειράματα με τις 3 θεωρίες δημιουργίας του σύμπαντος

ε) παρελθόν-παρόν-μέλλον για το σύμπαν

στ) οι πλανήτες, η τροχιά, οι κινήσεις και η μεταξύ τους σχέση

ζ) το επάγγελμα του αστρονόμου, αστροφυσικού, γεωφυσικού, θεολόγου, κλπ

Ενδεικτικές προτεινόμενες δράσεις:

α) αξιοποίηση παιδικής σειράς με τη δημιουργία του σύμπαντος,

β) τοποθέτηση στη βιβλιοθήκη υλικού που αφορά τη δημιουργία του σύμπαντος, τους πλανήτες, τη γη, τον ήλιο, κλπ.

γ) αξιοποίηση ψηφιακού υλικού με θέμα τις 3 θεωρίες δημιουργίας του σύμπαντος και τους πλανήτες,

δ) εμπλουτισμός της περιοχής παιχνιδιού με κατασκευές, με ομοιώματα ή κατασκευαστικά παιχνίδια με τις 3 θεωρίες δημιουργίας του σύμπαντος και τους πλανήτες,

ε) εικονικές περιηγήσεις σε μουσεία που αφορούν το σύμπαν και τους πλανήτες,

στ) αφηγήσεις, περιγραφές, επιχειρηματολογία, πιθανολόγηση αξιοποιώντας ιστορίες, βιβλία γνώσεων, κινούμενα σχέδια, κλπ.

ζ) προσανατολισμός στον χώρο και στον χρόνο μέσω της ιστοριογραμμής για την πορεία του σύμπαντος στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον,

η) κατασκευές με πηλό, πλαστελίνη, πρωτότυπα άχρηστα υλικά, ζωγραφιές, κλπ.

θ) δραματοποιήσεις, κινητικές ασκήσεις, δημιουργία θεατρικών δρώμενων με αφορμή τη δημιουργία του σύμπαντος και τις κινήσεις των πλανητών.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Penderi, E., Emin Memet, Z., Hatzibei, Ch. & Tsesmeli, S. (2017). Teaching young children concepts involving the seven days of the week: Integrating poetry and music in digital stories. In D. Prentzas (Ed.), Digital stories and their integration in early childhood and primary education: Teaching scenarios and practical ideas. Nova Science Publishers. ISBN: 978-1-53610-001-3

Ι.Ε.Π. (2014). Πρόγραμμα Σπουδών: Επιστημονικό Πεδίο: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη: Διδακτικό Μαθησιακό Αντικείμενο/Τάξη/επίπεδο εκπαίδευσης: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Νηπιαγωγείο, Α΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Α΄-Γ΄ Γυμνασίου.

Ι.Ε.Π. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση. Πράξη «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» -MIS: 5035542.