Ηλιοστάλακτη Πολιτεία -1ο Νηπιαγωγείο Ρίου: Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη:Συμπερίληψη, Αλληλοσεβασμός, Διαφορετικότητα: Η Εκπαίδευση στον Αρχαίο κόσμο

Θέμα «Ενδιαφέρομαι και ενεργώ: Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη: Συμπερίληψη, Αλληλοσεβασμός, Διαφορετικότητα: Η Εκπαίδευση στον Αρχαίο κόσμο - Η δημοκρατία του Σωκράτη.

Διάρκεια: περίπου 7 εβδομάδες (5 έως 7 εργαστήρια των 2 ή 3 ωρών την εβδομάδα).

Περίοδος υλοποίησης:. Απρίλιος- Μάιος

Περιγραφή

Σκοπός της Θεματικής Προσέγγισης με τίτλο «Η Εκπαίδευση στον Αρχαίο κόσμο - Η δημοκρατία του Σωκράτη» είναι να αξιοποιήσει ευκαιρίες και το ενδιαφέρον των παιδιών για έννοιες όπως είναι η εκπαίδευση, η δημοκρατία, τα δικαιώματα. Το θέμα «δημοκρατία-δικαιώματα» έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και η αξιοποίησή του στην τάξη έχει θετικά οφέλη για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, καθώς συνδέεται με τη διαχείριση πολλών θεωρητικών αλλά και πρακτικών ζητημάτων, την ανάπτυξη πλούσιου και εξειδικευμένου λεξιλογίου, τη διατύπωση κατάλληλων ερωτήσεων, αλλά και την προσέγγιση επιστημονικών εννοιών και μεθοδολογιών.

Η προτεινόμενη θεματική προσέγγιση εντάσσεται στο Θεματικό Πεδίο: Παιδί και Κοινωνικές Επιστήμες (ΙΕΠ, 2022). Πρόκειται για ένα θέμα που προσφέρει ποικιλία θεματικών κατηγοριών οι οποίες υποστηρίζουν τις απαραίτητες επιστημονικές διασυνδέσεις και ευνοούν την επεξεργασία εννοιών και την ανάπτυξη ικανοτήτων.

Οι Κοινωνικές Επιστήμες εστιάζουν σε έννοιες που αναφέρονται στον τρόπο που προσεγγίζουν τα παιδιά διάφορα κοινωνικά, πολιτισμικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Διαμορφώνουν το πλαίσιο για την ανάπτυξη ικανοτήτων που επιτρέπουν στα παιδιά να προσαρμόζονται στις κοινωνικές καταστάσεις και να συμμετέχουν ενεργά σε αυτές. Βασική επιδίωξη είναι τα παιδιά να αντιληφθούν τη θέση τους στην κοινωνία ως ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες, και να αναπτύξουν την ικανότητά τους να εκφράζουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους με στόχο να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων για θέματα που τα αφορούν. Η κατανόηση της ελληνικής πολιτισμικής κληρονομιάς, στο πλαίσιο μιας διαπολιτισμικής προσέγγισης, αποτελεί προϋπόθεση για να συμμετέχουν ενεργά και κριτικά στην κοινωνική ζωή, ως πολίτες του έθνους, ως Ευρωπαίοι πολίτες και ως πολίτες του κόσμου. Τα παιδιά αποκτούν αντίληψη των χαρακτηριστικών και των συμβάσεων της κοινωνικής ζωής, και κατανοούν τον αντίκτυπο που έχουν οι ατομικές επιλογές τους στη λήψη αποφάσεων που αφορούν ζητήματα του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, με σκοπό την προαγωγή της αειφορίας. Τα παιδιά ερχόμενα σε επαφή με την Ιστορία και τον Πολιτισμό καλλιεργούν δεξιότητες που αφορούν την κοινωνική συμμετοχή, τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις, τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη (ΙΕΠ, 2022).

Μέσα από τη θεματική προσέγγιση «Η Εκπαίδευση στον Αρχαίο κόσμο - Η δημοκρατία του Σωκράτη» τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν στοιχεία για γεγονότα, πρόσωπα και δεδομένα από το παρελθόν και να τα συνδέουν με το παρόν, αναπτύσσοντας μια αίσθηση χρονολόγησης, να διατυπώνουν ερωτήματα που αφορούν ιστορικά γεγονότα, να επεξεργάζονται πληροφορίες για το παρελθόν, προκειμένου να μάθουν για την ιστορία του τόπου τους και άλλων λαών, να διατυπώνουν υποθέσεις για το τι θα άλλαζε στο παρόν αν κάτι γινόταν διαφορετικά στο παρελθόν, σε σχέση με τα ιστορικά γεγονότα, να σέβονται την ιστορική, πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά του τόπου τους και των άλλων λαών, να προσδιορίζουν απλές έννοιες που αφορούν τον χρόνο, στο πλαίσιο της οικείας ανθρώπινης δραστηριότητας, να αναγνωρίζουν κοινά στοιχεία σε σημαντικούς ανθρώπους, σε «πράγματα» και καταστάσεις στη διάρκεια του χρόνου (ΙΕΠ, 2022).

Στόχοι-διαθεματική προσέγγιση:

Γλώσσα: ανάπτυξη πλούσιου επιστημονικού λεξιλογίου και εξειδικευμένης ορολογίας, δεξιότητες επιχειρηματολογίας σε σχέση με πληροφορίες που απαντούν σε ζητήματα και ερωτήματα για το θέμα, ενώ με τις αναφορές στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενισχύεται η γλωσσική ανάπτυξη, επιχειρηματολογία σχετικά με την εξέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος στην πάροδο των αιώνων, τις οριοθετήσεις εννοιών όπως είναι η δημοκρατία, τα δικαιώματα, η αλληλεγγύη, κ.α.. Τα παιδιά καταθέτουν απόψεις, προβλέψεις, υποθέσεις, ερωτήματα, επιχειρήματα σχετικά με τους λόγους εξέλιξης και αλλαγής των εκπαιδευτικών συστημάτων σε σχέση με το εκπαιδευτικό σύστημα της Αρχαίας Ελλάδας και της Δημοκρατίας του Σωκράτη.

ΤΠΕ: γνώσεις και τις δεξιότητες σε σχέση με την αναζήτηση, την επιλογή, την οργάνωση και την παρουσίαση πληροφοριών, αναδεικνύοντας το ψηφιακό περιβάλλον του νηπιαγωγείου σε σημαντικό εργαλείο μάθησης και μέσο επικοινωνίας, εικονικές περιηγήσεις με τη χρήση των ΤΠΕ και εξειδικευμένων ψηφιακών εργαλείων (ρομποτική, λογισμικά, κλπ).

Προσωπική και Κοινωνικοσυναισθηματική Ανάπτυξη: μαθαίνουν να σέβονται τον χώρο και τα όρια των άλλων, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες, συνεισφέρουν σε συνεργατικές δραστηριότητες λαμβάνοντας υπόψη με κριτικό τρόπο τις απόψεις των άλλων, να επιδεικνύουν διάθεση επίλυσης προβλημάτων, να διαθέτουν ομαδικότητα, ανοχή και σεβασμό στις ανάγκες των άλλων, να επιδεικνύουν εξωστρέφεια και ειλικρίνεια στις σχέσεις τους με τους άλλους, να ενθαρρύνουν την εξεύρεση αμοιβαία ικανοποιητικών λύσεων, να αλληλεπιδρούν με παιδιά που έχουν ίδιες και διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις, να σέβονται τους συμμετέχοντες στην επικοινωνία και να αναγνωρίζουν τη συμβολή τους στην αλληλεπίδραση, να απολαμβάνουν τη συναναστροφή και τη συνεργασία με τα άλλα παιδιά, να προσαρμόζονται στις κοινωνικές καταστάσεις και να συμμετέχουν ενεργά σε αυτές, να αντιληφθούν τη θέση τους στην κοινωνία ως ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες, και να αναπτύξουν την ικανότητά τους να εκφράζουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους με στόχο να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων για θέματα που τα αφορούν, να κατανοήσουν ότι η ελληνική πολιτισμική κληρονομιά, στο πλαίσιο μιας διαπολιτισμικής προσέγγισης, αποτελεί προϋπόθεση για να συμμετέχουν ενεργά και κριτικά στην κοινωνική ζωή, ως πολίτες του έθνους, ως Ευρωπαίοι πολίτες και ως πολίτες του κόσμου.

Έκφραση και δημιουργία: μιμήσεις και αναπαραστάσεις ιστοριών με θέμα την αρχαία Ελλάδα, την αρχαία Αθήνα, τον ελληνικό πολιτισμό, σχεδιαστικές αναπαραστάσεις ομοιωμάτων που φιλοξενούνται σε μουσεία και αφορούν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τους Έλληνες φιλοσόφους, ποιητές, ρήτορες, κλπ. (ΙΕΠ, 2014; ΙΕΠ, 2022).

Θεματολογία

α) η εκπαίδευση στην Αρχαία Ελλάδα και η ιστορική της εξέλιξη: το εκπαιδευτικό σύστημα άλλοτε και σήμερα, πως εξελίχθηκε, ποιοι παράγοντες συνέλαβαν στις αλλαγές, στις μεταβάσεις στις συνέχειες και ασυνέχειες του εκπαιδευτικού ιστού

β) ποιητές, φιλόσοφοι, ρήτορες

γ) οι έννοιες της σοφίας, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας

δ) η έννοια της δημοκρατίας: δικαιώματα, υποχρεώσεις, όρια-κανόνες, ευθύνες

ε) η δημοκρατία του Σωκράτη: πως την αντιλαμβάνονται οι μικροί μαθητές και πως την αναπαριστούν

Ενδεικτικές προτεινόμενες δράσεις:

α) τοποθέτηση στη βιβλιοθήκη υλικού που αφορά την αρχαία Ελλάδα, τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, φιλοσόφους, τις έννοιες της δημοκρατίας, της ισονομίας, της δικαιοσύνης, κλπ.

β) αξιοποίηση ψηφιακού υλικού με θέμα την εκπαίδευση στην Αρχαία Ελλάδα και σήμερα,

γ) εμπλουτισμός της περιοχής παιχνιδιού με κατασκευές, με ομοιώματα ή κατασκευαστικά παιχνίδια με θέμα την αρχαία Ελλάδα, τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, φιλοσόφους,

δ) εικονικές περιηγήσεις σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους,

ε) επίσκεψη σε αρχαιολογικό μουσείο της περιοχής μας,

στ) αφηγήσεις, περιγραφές, επιχειρηματολογία, πιθανολόγηση αξιοποιώντας ιστορίες, βιβλία γνώσεων, κινούμενα σχέδια, κλπ.

ζ) προσανατολισμός στον χώρο και στον χρόνο μέσω της ιστοριογραμμής για την εξέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον,

η) κατασκευές με πηλό, πλαστελίνη, πρωτότυπα άχρηστα υλικά, ζωγραφιές, κλπ.

θ) δραματοποιήσεις, κινητικές ασκήσεις, δημιουργία θεατρικών δρώμενων με αφορμή την αρχαία Ελλάδα.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Ι.Ε.Π. (2014). Πρόγραμμα Σπουδών: Επιστημονικό Πεδίο: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη: Διδακτικό Μαθησιακό Αντικείμενο/Τάξη/επίπεδο εκπαίδευσης: Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Νηπιαγωγείο, Α΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Α΄-Γ΄ Γυμνασίου.

Ι.Ε.Π. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση. Πράξη «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» -MIS: 5035542.

To εργαστήριο ξεκινά με διερύνηση για το τι γνωρίζουν τα νήπια για τη ζωή και την εκπαίδευση στην Αρχαία Ελλάδα, πως ήταν η ζωή στην Αρχαία Αθήνα, ποια ήταν τα παιδικά παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων. Είδαμε αντίστοιχα βίντεο και διαβάσαμε πολλά βιβλία.Γνωρίσαμε τους 12 θεούς του Ολύμπου και άλλες θεότητες και ήρωες από τη μυθολογία. Κάναμε εικονικές περιηγήσεις στην Αρχαία Ελλάδα, στον Παρθενώνα καθώς και στο νέο μουσείο της Ακρόπολης.Πραγματοποιήσαμε εκπαιδευτική επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Πατρών και φτιάξαμε τα δικά μας αγγεία.Ήρθαμε σε επαφή με ποιητές, ρήτορες και φιλοσόφους όπως Αριστοτέλης, Πλάτωνας και Σωκράτης.Γνωρίσαμε την έννοια της δημοκρατίας: όλα όσα αγαπά και μιλήσαμε για δικαιώματα, υποχρεώσεις, κανόνες.

Οι θεοί κ τα σύμβολά τους